OBLICZE PRL-u
W ramach projektu ?Wolność? dnia 16 kwietnia 2014 r. została otwarta wystawa poświęcona czasom PRL-u. Powstała dzięki współpracy ze szkołą całych rodzin: dziadków, rodziców i dzieci.
Prośba do nich skierowana spotkała się z dużym odzewem, a także ogromnym zaangażowaniem w przygotowania. Jednym z haseł głoszonych w ówczesnej Polsce było: „dla dobra Ojczyzny łączmy doświadczenie starszych pokoleń z energią i nowatorstwem młodzieży”. Fotografie oraz przedmioty zaprezentowane na wystawie często w zamierzeniu pełniły funkcję propagandową. Przy świadomym udziale ich twórców, a czasem jedynie dzięki nowemu kontekstowi – stawały się antypropagandą, którą publikowano i pokazywano w mediach.
Biorąc pod uwagę historię i tradycje poprzedniego pokolenia, dzieci przez dwa tygodnie rzetelnie i z dużym skupieniem przeszukiwały domy swoich rodziców i dziadków w poszukiwaniu starych przedmiotów codziennego użytku. W celu sprawnej organizacji wybrani uczniowie pełnili rolę kustoszy, którzy mieli za zadanie posegregować zebrane pamiątki. W trakcie przygotowań do wystawy dzieci dowiadywały się o przeznaczeniu niektórych przedmiotów i ich pochodzeniu, a zdobytą wiedzę przekazywały swoim kolegom i koleżankom.
Wystawa obejmowała różne sfery życia, te najbardziej podstawowe i te wyjątkowe. Królowały na niej legitymacje, książeczki oszczędnościowe, pieniądze, kartki na żywność, tarcze szkolne fartuszki szkolne, płyty winylowe, aparaty fotograficzne, adaptery, zabawki, kryształy, stare fotografie, pralka „Frania”. Całość ozdobiły różnorodne medale i odznaczenia.
Dzieci w naturalny dla siebie sposób dotykały i oglądały z ogromną ciekawością przedmioty, a przy tym zadawały wiele pytań dotyczących historii PRL-u. Ogromnym zaskoczeniem było dla nich zauważalne zderzenie postępu technologicznego na przełomie ostatnich 25 lat. Dzieci nigdy nie widziały telefonu z tarczą, czy też przeglądarki do slajdów. W epoce cyfrowych zdjęć i formatów odtwarzania muzyki duże zdziwienie budził adapter i sposób odtwarzania płyt winylowych. Obserwatorzy wystawy dostrzegli również, że zabawki w tamtych czasach nie były tak kolorowe i atrakcyjne, jak dzisiaj. Rekwizytem przyciągającym uwagę były młynki do kawy i cukru pudru, a także samowary.
Bardzo dobrym pomysłem było porównanie programów telewizyjnych, a w szczególności bajek z tamtych lat i dzisiejszych. Plakaty z hasłami propagandowymi wyeksponowane na wystawie uczyniły ją bardziej atrakcyjną.
Zbiory przedmiotów, fragmentów gazet, ulotnych haseł, zdjęć ludzi ukazały obraz rzeczywistości PRL-u, niezwykle autentyczny, bo oparty na źródłach. Ta wystawa to przypomnienie dla tych, którzy pamiętają tamte czasy i pouczająca lekcja historii dla młodych, którzy nie znają tamtych dni. Teraz wiele z przedstawionych sytuacji wydaje nam się zabawnych, wręcz absurdalnych, jednak w tamtych czasach bywały niepokojące. Ale taka była ta rzeczywistość, w której mówiono młodzieży: „bądźcie godnymi kontynuatorami dzieła waszych rodziców”.
Izabela Czabaj
Grażyna Wawrzyniak
